استیل 316
کاربرد دستاورد صنایع استیل در فعالیت مختلف جهانی کم نیست و مهم‌ترین نوع پرکاربرد آن، استفاده از لوله استیل 316 است. گروه‌بندی انواع استیل برحسب مقاومت و کارایی آن‌ها انجام می‌شود که لوله استیل 316 جزء استیل نسوز و از اصلی‌ترین گرید آن می‌باشد. ضخامت لوله استیل، مقاومت آن‌ها در مقابل گرما و سرما، قطر داخلی و بیرونی لوله و بسیاری از موارد دیگری ازجمله عواملی هستند که در قیمت و کارآیی لوله استیل تأثیر گذار هستند. برای آشنایی بیشتر با لوله‌ی استیل 316 با ما همراه باشید.
پایه‌ی ساختار استیل از آهن است که درصدی کربن نیز در آن وجود دارد. هرچه میزان کربن در استیل بیشتر شود مقاومت و عدم انعطاف‌پذیری در آن کم می‌شود و به ارزش آن افزوده خواهد شد. درواقع نام دیگری که برای این آلیاژ در نظر گرفته‌اند فولاد است. حتماً فکر می‌کنید دنیای فولاد و استیل متفاوت از هم هستند، چطور استیل با ساختار خاص، فولاد نامیده شده است؟ در جواب این سؤال باید گفت استیل کمتر از 2 درصد کربن دارد که افزایش و کاهش این میزان کربن، باعث سختی و یا انعطاف‌پذیری استیل خواهد شد. فولاد ازنظر ترکیبات و عناصر تشکیل‌دهنده به دو دسته تقسیم می‌شوند:
1. درصورتی‌که علاوه بر کربن در ترکیبات فولاد سیلیسیوم، منگنز، گوگرد و فسفر وجود داشته باشد به آن فولاد ساده‌ی کربنی گویند.
ا عناصری که به آهن و کربن اضافه می‌شوند که بیش از 5% عناصر آلیاژی دارند را فولاد آلیاژی نامیده‌اند. در فولاد آلیاژی ویژگی‌هایی مانند افزایش مقاومت در برابر خوردگی، ماشینکاری و غیره افزایش‌یافته است. میزان آلیاژ به کاررفته در فولاد نیز خود به دو شاخه متفاوت تقسیم می‌شود:
• فولاد کم آلیاژ
• فولاد پر الیاژ
در میان این دو نوع فولاد، نمونه فولاد کم آلیاژ کاربرد بیشتری دارد، زیرا فولادی که مقاومت بیشتری دارد میزان آلیاژ کمتری در آن به کار می‌رود. در نمونه فولاد آلیاژ بالا از فولاد ضدزنگ می‌توان نام برد که درصد کرومی که در آن به‌کاررفته است باعث کاهش میزان زنگ‌زدگی در آن می‌شود و به آهن استیل ضدزنگ یا استینلس استیل که از محبوبیت زیادی نیز برخوردار است تبدیل می‌شود. کروم به علت ترکیب با هوا به حالت اکسید کروم درمی‌آید که تماس هوا با فلز را از بین می‌برد و باعث ماندگاری و حفظ استیل شده و از زنگ‌زدگی آن جلوگیری می‌نماید.
نقش کربن در ساخت فولاد و لوله استیل 316
میزان کربن در استیل و یا همان فولاد می تواند کم باشد که ان را نرم و منعطف می کند و این میزان کربن هرچه بیشتر شود میزان سختی و شکنندگی فولاد در برابر فشار بیشتر می شود. فولاد ها در انواع:
1. کم کربن (کمتر از 0.2)
2. میان کربن (بین 0.2 تا 0.5)
3. پر کربن (بیش از 0.5)
فولاد آهنی است که کربن عنصر آلیاژی اصلی آن است و آهن بدون کربن فلزی بی‌مصرف خواهد بود. وجود کربن بیش‌ازحد در آهن آن را تبدیل به چدن می‌کند که شکنندگی و عدم انعطاف‌پذیری آن بسیار بالا است. فولاد کم‌کربن نیز در رده‌ی آهن‌آلات تجاری قرار می‌گیرد و در کل وجود کربن در آهن میزان ارزش و جایگاه آن را در صنعت مشخص می‌کند.
مقایسه‌ی مشخصات لوله‌ی استیل 316 با لوله استیل 304
استیل در صنایع مختلف کارایی و مصارف گوناگون دارد که در صنعت دارویی، دکوراسیون، حمل‌ونقل، مواد غذایی و غیره مورداستفاده قرار می‌گیرد. در صنعت گروه 300 از دسته‌بندی استیل دو گرید اصلی به نام 304 و 316 دارد. لوله‌ی استیل 316 از نوع فولاد کم آلیاژ است و از فلزات نیکل، کروم و مولیبدن در آن استفاده‌شده است.
علت عدم انعطاف‌پذیری و مقاومت در مقابل خوردگی در لوله‌ی استیل 316 نیز همین بوده و آن را به یکی از کاربردی‌ترین لوله مهندسی تبدیل کرده است. لوله‌ی استیل 304 نیز ترکیبی از کروم و نیکل در خود دارد و تحت فشار و حرارت بالا نیز بسیار مقاوم است. تفاوت لوله‌ی استیل 316 با 304 در میزان درصد ترکیبات آن‌هاست که میزان کروم و نیکل در 304 به ترتیب 18 و 8 درصد می‌باشد و در لوله‌ی استیل 316 درصد کروم، نیکل و مولیبدن به ترتیب 16، 10 و 2 می‌باشد. وجود مولیبدن در لوله‌ی استیل 316 آن را در برابر فرسایش و ازهم‌پاشیدگی در برخورد با آب دریا که حاوی کلراید است مقاوم نموده است.
علت نامگذاری لوله استیل 316
316 بعد از نام آهن استیل ضدزنگ مخفف کلمه است که نشان دهنده‌ی مقدار کربن آلیاژ است که کمتر از ۰٫۰۳% است. این میزان کم کربن، لایه‌ی اکسید محافظتی را بعد از جوشکاری بر روی سطح آلیاژ حفظ خواهد کرد.
تفاوت لوله استیل 316 با لوله استیل 316L
حرف L بعد از 316 اشاره به میزان سطح پایین کربن (LOW CARBON) در استیل دارند که این اتفاق در طی فولادسازی و ریخته‌گری باعث کم شدن کربن اضافی استیل می‌گردد. کم شدن میزان کربن در این سری لوله 316 باعث می‌شود عملیات جوش و خم در لوله و اتصالات استیل 316 بهتر انجام گیرد. از طرفی در مقابل مقایسه‌ی قیمت‌ها، قیمت 316Lاز لوله‌ی استیل 316 گران‌تر است.
چگونگی شناخت لوله استیل مرغوب
با توجه به سه خصوصیت زیر می‌توانید نوع، کیفیت و مشخصات دقیق لوله را بهتر تشخیص دهید و انتخاب درستی داشته باشید.
1. اندازه‌ی لوله‌ها را با شاخص معتبری به نام NPS مشخص می‌نمایند شماره‌ی NPS در لوله‌ها که قطر بیرونی متفاوتی دارند نیز متغیر است. ضخامت دیواره‌ی لوله استیل قطر داخلی آن را مشخص می‌کنند که از یک لوله با یک قطر با لوله‌ی دیگر در اندازه‌ی قطر، متفاوت است. در همین راستا NPS تعریف‌شده است که بدون در نظر گرفتن ضخامت لوله، پشتیبانی ساختاری یکسانی را داشته باشند.
2. برای میزان کارایی و مقاومت لوله استیل برنامه و یا فهرستی با یک عدد ارائه می‌شود که به نشان می‌دهد از لوله چه استفاده‌هایی می‌توان کرد. اگر این عدد افزایش یابد، درواقع میزان ضخامت دیواره لوله نیز افزایش می‌یابد که همان قطر داخلی لوله را تعیین می‌کند.
3. با استفاده از شاخص NPS که قطر بیرونی لوله را مشخص می‌شد و شماره‌ی لوله، می‌توان وزن آن را محاسبه کرد. با داشتن این پارامترهای مهم، عدد حاصل باید وزن مورد نظرتان تناسب داشته باشد تا انتخاب درست و مطمئنی داشته باشید.
لوله استیل درز دار و بدون درز
کاربرد مختلف لوله استیل، شکل متنوعی نیز نیاز خواهد داشت. همانطور که پیش‌تر گفته شد، لوله استیل در صنایع مختلف حمل‌ونقل، لوازم‌خانگی و غیره کاربرد فراوانی دارند. در همین جهت لوله استیل به دو شکل درزدار و بدون درز ساخته می‌شوند. که هر یک مصارف خاص خود را در جایگاه متفاوت دارند و شکل درزدار بودن یا نبود آن سطح کارایی را به‌کلی تغییر خواهد داد.
لوله مانیسمان (بدون درز) ، سطحی یکپارچه، قیمت و مقاومت بالایی دارد و در فعالیت صنعتی تحت فشار از کارایی بالایی برخوردار است. در نقطه ی مقابل لوله استیل بدون درز، لوله استیل درز دار وجود دارند که از قیمت مناسبی و حتی پایینی برخوردارند و برای فعالیت هایی که نیاز به مقاومت زیاد دارند توصیه نمیشود. بهتر است از لوله درز دار در مصارفی با تحمل فشار کم استفاده شود تا بهترین کارایی را از آن به دست آورید، قطعا نتایج رضایت بخش خواهند بود.
استیل مانیسمان
شمش گرد زمانی که برای اولین بار در حالت جامد حرارت می‌بیند و تحت کشش قرار می‌گیرد، نتیجه در خروجی یک لوله‌ی توخالی می‌شود که به آن لوله استیل بدون درز می‌گوییم. لوله‌ی استیل بدون درز، سطح صاف و یکنواختی دارد و نسبت به سایر لوله‌ها از استحکام و دوام بیشتری برخوردار است و کارایی مطمئن‌تری نیز خواهد داشت.
لوله جوشی
ورقه استیل در عملیاتی رول شده و فصل مشترک با جوشکاری بهم متصل می¬شود. قسمتی که ورق بهم جوش می خورد، درز لوله را مشخص می¬کند که آن را لوله ی استیل درزدار می نامند.
ورقه استیل بگیر و نگیر
ورقه استیلی که قابلیت جذب با آهنربا را داشته باشند، بگیر و ورق استیل که این خاصیت را ندارند نگیر می نامند. بیشترین کاربرد استیل در نوع نگیر آن است که قیمت بالای ورق استیل نگیر نیز قابل توجه است.
کارایی لوله استیل گروه 300 و 400
برای انتخاب لوله استیل از نوع آلیاژی که که در ساخت لوله استفاده می شود می توان در سنجش نرخ قیمتی و مرغوبیت آن مطلع شد. لوله ی استیل 304، لوله ی استیل 316 و لوله استیل بگیر و لوله استیل نگیر در انتخاب نیز با این قاعده سنجیده خواهند شد. در این نوع ورقه و یا لوله استیل مقاومت، تحمل فشار و گرما بسیار بالا است و هر چه کیفیت نوع استیل بیشتر باشد قیمت آن نیز مشخص می شود. آلیاژ 304 و 316 جزء پر کاربردترین گرید استیل نسوز هستند.
استاندارد تعریف شده توسط مؤسسه ی AISI برای استنلس استیل
شاید پسوندهایی با حروف انگلیسی بعد از سری آلیاژ مشاهده کرده باشید، در واقع این حروف نشان دهنده ویژگی خاص همان استیل است که به شما از ترکیبات موجود اطلاع می دهد.
• آلیاژ اصلی بدون پسوند هستند.
• حرف L : نشانگر کربن کمتر از 0.03% است.
• حرف S : کربن میانه در استیل
• حرف H : پایین ترین حد کربن
• PlusX : ترکیبی از منگنز زیاد در استیل وجود دارد.
• F : وجود گوگرد و فسفر زیاد
• Se,FSe : استیل هایی که به راحتی ماشینکاری می شوند.
• Cu : وجود مس
• Cb : ترکیبات کلومبیم و نئوبیم
• Ti : حاوی تیتانیوم
• N,HN : وجود مقدار نیتروژن میانه و یا زیاد
• LN,LHN : میزان کربن کم و نیتروژن بالا است.
همانطور که در کنار لوله استیل 316 حرف L قرار گرفته بود، با توجه به مشخصات فوق، با دیدن آن می توان پی برد سطح کربن در آن کم است. سایر قابلیت استیل با حروف ذکر شده قابل تشخیص خواهند بود و با علم به آن، انتخاب راحت تری خواهید داشت.
قیمت لوله‌ی استیل 316
قیمت‌ها با توجه به سایز و ضخامت قطر داخلی لوله سنجیده می‌شود و تولید کننده‌های مختلف در این زمینه قیمت متفاوتی نیز ارائه می‌نمایند. هنگام خرید لوله استیل 316 حتماً دقت نمایید سایز حک‌شده روی استیل کمتر از وزن موردنظر نباشد و متقبل خسارات احتمالی نشوید. برای اینکه خرید مطمئن و معتبری داشته باشید بهتر است خرید را از شرکت‌های معروف داخلی و خارجی تهیه نمایید.
اجناس چینی نامرغوب گاهی با ظاهر فریبنده و قیمت پایین خود، چشم را بر روی حقیقتی به نام کیفیت خواهد بست. تولیدات چینی در هر زمینه‌ای دست اول و دست چند خود را دارد و بسته به نیاز مشتری و سوددهی آن‌ها را تولید می‌کند. در بازار تولیدات چینی نیز همین محصول باکیفیت عالی که با تولیدات اروپایی و تایوانی می‌تواند به‌راحتی به رقابت پردازد را یافت. قیمت لوله‌ی استیل 316 با توجه به تغییرات بازار طبیعتاً تغییر خواهد کرد و در کل قیمت استیل 316 بسیار به‌صرفه و مناسب خواهد بود.